نیاز به افزایش نیروی جنگل بانی در اردبیل/ جاده‌ نباید در مسیر جنگل و کوهستان احداث شود

کیومرث سفیدی عضو هیئت علمی و استاد تمام دانشگاه محقق اردبیلی در گفتگو با پایگاه خبری وجدان سبز اعلام کرد: با نیروهای محدود جنگل‌بانی نمی توان به شکل مطلوب حفاظت از جنگل‌ را انجام داد و بایستی عوامل حفاظت از منابع طبیعی افزایش یافته و نوع نظارت‌ها بهبود یابد. در کل استان اردبیل در مجموع حدود 90 نفر نیروی قرقبان و جنگلبان وجود دارد که به هیچ عنوان برای صیانت از این منابع با ارزش کافی نیست و لازم است تدابیر مناسبی جهت افزایش نیروی حفاظتی و تقویت گارد جنگل انجام گردد.

وی با بیان این که مردم باید جنگل را متعلق به خود بدانند؛ جنگل را یک ثروت ارزشمند دانست که آثار مثبت آن به مراتب با ارزش‌تر و بالاتر از پرداخت به دیگر صنعت‌ها است. به عبارت دیگر جنگل ها نقش بسیار مهمی در حفظ حیات و تامین نیازهای اولیه بشر بر عهده دارند.

فنس کشی در اروپا برای محافظت از جنگل‌های مشابه اردبیل

سفیدی تاکید کرد: جنگل های هیرکانی دارای ارزش تاریخی و اکولوژیک بسیار بالایی هستند و این جنگل ها اغلب طی ملیون سال ها تکامل یافته اند تا جزو دوران گرم زمین و قبل از آخرین یخبندان (16 هزار سال پیش) تلقی شوند؛ در حالی که قدیمی ترین جنگل ها در اروپا قدمتی کمتر از 4 هزار سال دارند. از این رو به دلیل اهمیت حفظ جنگل‌های کهن رست، در اروپا و کشورهایی همچون آلمان برای حتّی یک هکتار از نمونه جنگل‌های هیرکانی که در اردبیل نیز مشابه آن وجود دارد، فنس کشی انجام می‌دهند تا محافظت صد در صدی از جنگل‌ها انجام شده و مانع تخریب و قطع حتّی شاخه‌ای از درختان شوند.

وی جنگل سوها را بخشی از جنگل فندقلو معرفی کرد که در قسمت غربی جنگل‌های هیرکانی قرار گرفته و از قدمت چندین میلیون ساله برخوردار است.

سفیدی جنگل‌ها را کارخانه تولید آب، شُش‌های تنفّسی کره زمین، عامل تعدیل اقلیم، افزایش بارندگی‌ها، تنظیم روان آب و جلوگیری از سیل یاد کرد و افزود: نجات کره زمین و حفظ محیط زیست وابسته به حفظ جنگل‌ها بوده و چنانچه جنگل‌ها از بین بروند، زندگی برای هیچ فردی امکان پذیر نخواهد بود.

پیامد تخریب جنگل گریبان کل منطقه را می گیرد

سفیدی تصریح کرد: پیامدهای تخریب جنگل‌ها کلّ استان را در برمی‌گیرد. با از بین رفتن جنگل های فندقلو زندگی انسان ها در دشت اردبیل با چالش ها و مشکلات جدی مواجه خواهد شد. با تشدید تغییرات اقلیمی این مشکلات بیش از قبل نمایان خواهد شد. برای حفظ سرزمین نیاز به افزایش تاب آوری در برابر تغییرات اقلیمی وجود دارد که مهمترین گام حفظ رویشگاه های طبیعی مانند فندقلو است.

این کارشناس محیط زیست ادامه داد: علت اصلی سیلاب‌ها در مناطق مختلف، تخریب جنگل است؛ مسئولانی که در دستگاه‌های اجرایی هستند در زمان انجام اقدامات عمرانی باید به اخذ تأئیدیه‌های محیط زیست و منابع طبیعی توجه ویژه‌ای داشته باشند، چرا که پیامد هر تصمیمی که به آسیب جنگل‌ و درختان منجر شود، دامن کلّ منطقه را خواهد گرفت.

این کارشناس اضافه کرد: طبق قانون هیچ فردی اجازه قطع درختان را نداشته و حتّی سازمان‌های دولتی و نیمه دولتی از جمله شهرداری‌ها نیز به هنگام قطع درخت باید با طی مراحل قانونی و اخذ تائید سازمان محیط زیست اقدام نمایند. همچنین قطع درخت در خارج از محدوده شهری نیز تنها در موارد خاص و کسب مجوز لازم از سازمان منابع طبیعی مقدور است.

جاده‌ها را نباید در مسیر جنگل و کوهستان احداث کرد

وی با تأکید بر این که هر گونه سرمایه‌گذاری در مناطق جنگلی که در حوزه رونق گردشگری انجام می‌پذیرد باید تنها برای کاشت درخت و حفظ جنگل‌های طبیعی انجام شود؛ افزود: نباید جاده‌ها را به سمت کوهستان، جنگل و میراث‌های طبیعی که متعلق به آیندگان است، بکشانیم. جاده را چینی‌ها به اژدها تشبیه می‌کنند و هر کجا جاده‌ای احداث می شود طبیعت به پایان می‌رسد.

سفیدی، پاشنه آشیل محیط زیست را اجرای طرح‌های گردشگری در کوهستان و جنگل‌ها دانست و یادآور شد: اگر اجازه هر گونه طرح گردشگری در منطقه داده شود آرام آرام مسیر را برای سایر مسائل مرتبط با تخریب منابع طبیعی باز خواهیم کرد.

وی با تأکید بر این که مناطقی که به عنوان پارک‌های گردشگری معرفی می‌شوند بعد از مدّتی تخریب منابع طبیعی و پوشش گیاهی در آن‌ها شکل می‌گیرد، افزود: در طبیعت استان اردبیل امکان راه اندازی طرح‌های طبیعت گردی با احداث مجتمع‌های خدماتی و رفاهی و امثال آن وجود ندارد و از منظر فنّی و حقوقی نیز نمی‌توان این کار را انجام داد.

به اعتقاد این کارشناس اگر جنگل‌های طبیعی به پارک تبدیل شوند یعنی عقب‌گرد بزرگی انجام شده است. استفاده از سازه‌های بتنی و احداث ساختمان در چنین مناطقی جفا در حق طبیعت و آیندگان خواهد بود و یک جنگل را هیچ وقت به پارک تبدیل نمی‌کنند.

سفیدی تاکید کرد: اگر قرار است طرحی در جنگل‌های شهرستان نمین اجرایی شود آن تنها باید طرح حفاظت، احیا و مدیریت جنگل باشد و به هیچ عنوان خوشبین به طرح‌های توسعه گردشگری در اراضی و جنگل‌های طبیعی نیستیم.

چالشی به نام تغییر کاربری منابع طبیعی

کارشناس محیط زیست و منابع طبیعی از تغییر کاربری منابع طبیعی به عنوان یک چالش یاد کرد و یادآور شد: جنگل‌ها حتّی اگر تبدیل به مزرعه هم شوند یعنی پسرفت انجام شده است. در این صورت خود مزرعه و ساکنین بومی آن در بلند مدت با مشکلات جدی از جمله سیلاب، کمبود بارش و خشکسالی مواجه خواهند شد و در ادامه دامنه آسیب آن کلّ استان را تهدید خواهد کرد.

وی یادآور شد: وقتی کارخانه مرتبط با صنایع چوبی در منطقه راه اندازی و مستقر می‌شود ابتدا باید محلّ تأمین خوراک آن از صنایع چوبی مشخص شود در غیر این صورت درختانی که باعث تلطیف هوا و سرسبزی منطقه و حیات بخشی به خاک و منطقه شده بودند به تدریج قطع شده و راهی چنین کارخانه‌هایی خواهند شد.

سفیدی تصریح کرد: اگر به دنبال رونق اقتصادی، صنعت و اشتغال آفرینی هستیم بایستی به مفهوم توسعه پایدار توجّه داشته باشیم. توسعه پایدار تنها زمانی رقم می‌خورد که به محیط زیست توجّه شود. ابتدا باید کوهستان، جنگل و آب را حفظ کنیم و سپس به دنبال سایر مؤلفه‌ها باشیم در غیر این صورت همه توسعه‌هایی که در قالب اقتصادی و صنعتی انجام می‌شود در کمترین زمان با شکست مواجه شده و پیامدهای غیرقابل جبران زیست محیطی که زندگی عادّی مردم را هم مختل می‌کند، گریبانمان را خواهد گرفت.

تنظیم گفتگو از: حامد مصطفائی آگاه